گونه‌شناسی ساختاری و محتوایی کتیبه‌های چهار ایوان صحن عتیق حرم مطهر رضوی

Authors

  • صداقت جباری دانشیار گروه ارتباط تصویری و عکاسی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
  • محمد رضا شریف زاده دانشیار گروه پژوهش هنر دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران
  • ملوسک رحیم زاده تبریزی دانشجوی دکترای تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز و عضو هیئت علمی موسسه آموزش عالی رسام کرج (نویسنده مسئول)
Abstract:

کتیبه و کتیبه نگاری از هنرهایی است که در ثبت وقایع، از ادوار گذشته مرسوم بوده است. پیشینۀ این هنر به سنگ نوشته‌ها و الواح گِلی می‌رسد. در هنرهای اسلامی، کتیبه نقش بنیادینی در متجلی ساختن روح معنویت ایفا می­کند، چرا که این هنر از منشأ حقیقت یا جوهر معنوی قرآن کریم سرچشمه می‌گیرد و هنرمندان مسلمان در طول تاریخ همواره سعی کرده­اند با استفاده از خطوط و کتیبه­نگاری حضور خداوند را در همه جا تداعی کنند؛ این موضوع به­خصوص در مکان‌های مذهبی، بسیار حائز اهمیت بوده و در حرم مطهر رضوی که جایگاه معنوی والایی دارد بسیار مشهود است. در صحن عتیق حرم مطهر رضوی کتیبه های ارزشمندی وجود دارد که متعلق به ادوار مختلف تاریخی می باشد. در این مقاله سعی می­شود به روش توصیفی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی، ضمن بررسی وجه اشتراک و افتراق ساختار کتیبه ها، آن‌ها را از نظر مضمون و محتوا در هر دورۀ تاریخی مطالعه کرده و ارتباط بین موضوع با جایگاه آن در بنا نیز بررسی شود. دستاوردهای پژوهش نشان می­دهد کتیبه­ها علاوه بر تزیین بنا برای تلطیف فضا و تجلی حضور پروردگار و انعکاس معنوی سخنان اولیای خدا و ادعیه کاربرد داشته و باعث ارتباط معنوی بین انسان با پروردگار هستی می­شود؛ همچنین با توجه به مضمون هر کتیبه، جایگاه خاصی برای آن در بنا تعیین شده که از دوران تیموری به ادوار بعد انتقال یافته اما با توجه به فرهنگ و شرایط اجتماعی هر دوران دچار تغییر و دگرگونی شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جایگاه حرم مطهر رضوی در سیاست مذهبی صفویان

ظهور صفویان و به‎دنبال آن رسمی‎سازی مذهب تشیّع در ایران، تحولات فرهنگی زیادی پدید آورد که آثار آن تا به امروز نیز باقی است. پادشاهان صفوی در این راه از ابزارهای متعددی استفاده کردند که توسعه اماکن مذهبی شیعی، یکی از آنها بود. بی<span lang="AR-YE" d...

full text

مقایسۀ ترکیب‌بندی در‌ دو کتیبۀ ثلث طوماری از محمد‌رضا امامی‌اصفهانی و محمد‌حسین شهیدمشهدی در صحن عتیق حرم امام رضا (ع)

صحن عتیق، از قدیمی‌ترین بخش‌های حرم امام رضا (ع) است که در آن شیوه‌های متنوع تزیین به کار رفته است. گروه مهمی از این تزیینات، کتیبه‌هایی است که بر ایوان‌ها و جرزهای آن نصب شده است. کتیبه‌های طوماری ثلث بیشترین کارکرد را در این مجموعه دارد. برخی از این کتیبه‌ها را هنرمندانی نظیر محمد‌رضا امامی‌اصفهانی از دوره صفوی و محمد‌حسین شهید‌مشهدی از دوره قاجار کتابت کرده‌اند. در کتیبه‌های این دو هنرمند از...

full text

بررسی مسائل ترافیکی عابرین پیاده اطراف حرم مطهر رضوی

وجود حضرت مطهر رضوی در شهر مشهد و تعداد زیاد زائرین برای سفر به این مکان حجم زیادی از عابرین پیاده را در محدوده ی این حرم جذب می کند. با توجه به بافت منطقه و لینک های ارتباطی این مکان با خیابان های اطراف مشکلاتی در تردد عابرین پیاده در این محدوده به وجود می آید که مشکلاتی را برای دسترسی زائرین به حرم به وجود می آورد؛ لذا در این پایان نامه به بررسی این مشکلات پرداخته شده است. بررسی حرکت عابرین ...

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 20

pages  131- 168

publication date 2018-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023